TEOLOGIA WYZWOLENIA, nurt we współczesnej teologii latynoamerykańskiej, który powstał jako reakcja na sytuację „absolutnej negacji Boga”, ubóstwo, wyzysk, niesprawiedliwość społeczną i zinstytucjonalizowaną przemoc. Dialog Kościoła ze światem, zainicjowany na Soborze Watykańskim II spowodował, że w teologii znalazł odbicie pluralizm kulturowy społeczeństw; pojawiły się nurty teologiczne podkreślające konieczność refleksji nad własnym środowiskiem życiowym. Jednym z takich nurtów jest teologia wyzwolenia; impulsem do jej powstania była książka peruwiańskiego teologa G. Gutierreza Teologia wyzwolenia (1969, wyd. pol. 1974); Według Gutierreza teologia wyzwolenia jest „krytyczną refleksją nad chrześcijańską praxis w świetle Słowa Bożego”. Punktem wyjścia rozważań teologicznych w teologii wyzwolenia jest ubogi człowiek (żyjący w niezasłużonej nędzy) zarówno jako jednostka oraz jako lud i klasa; a ubóstwo człowieka i społeczeństw jest wynikiem niesprawiedliwych struktur społecznych; Zasadnicze myśli oraz kierunki rozwoju teologii wyzwolenia zostały sformułowane przez Konferencje Episkopatu Latynoamerykańskiego (CELAM) w Medellín (1968) i Puebla (1979); Z negatywną oceną Kościoła spotkało się zbliżenie części teologów wyzwolenia do marksizmu; odpowiedzią na takie poglądy były 2 dokumenty Kongregacji Nauki Wiary: Instrukcja o niektórych aspektach teologii wyzwolenia (1983) oraz Instrukcja o chrześcijańskiej wolności i wyzwoleniu (1986).

J.P. II wielokrotnie potępiał teologię wyzwolenia i angażowanie się kleru w obronę uciskanego przez posiadaczy ludu.