RUCH FILOZOFICZNY
TOM L. - NUMER 3 - ROK 1993
PL ISSN 0035-9599
Marian Skrzypek
Recenzje i sprawozdania
FRANCESCO PAOLO RAIMONDI: Andrzej Nowicki filosofo e storico della filosofia , Taurisano 1992, ss. 22.
Mała książeczka, którą włoski historyk filozofii napisał o polskim filozofie i historyku filozofii, jest prezentem noworocznym dla czytelników miesięcznika “Presenza Taurisanese" z okazji dziesięciolecia tego czasopisma ukazującego się w mieście, gdzie w roku 1585 urodził się Giulio Cesare Vanini. Składa się z dziewięciu rozdziałów oddzielonych od siebie gwiazdkami.
W pierwszym, nawiązując do rozwijanej przez A. Nowickiego filozofii spotkań, Raimondi opisuje własne “spotkania" z polskim filozofem. “Moje pierwsze spotkanie z Andrzejem Nowickim zapoczątkowało zdecydowany zwrot w mojej działalności naukowo-badawczej [...] słuchając w 1976 długiego odczytu o Vaninim, który A. Nowicki wygłosił w Taurisano, postanowiłem zostać badaczem filozofii Vaniniego". Postanowienie to zaowocowało krytyczną edycją tekstu łacińskiego i przekładem obu dzieł Vaniniego na język włoski z mnóstwem erudycyjnych przypisów; 743 przypisy do Amfiteatru (1981) i 2267 przypisów do Dialogów (1991) a także siedmioma rozprawami wyjaśniającymi niektóre szczegóły w filozofii i biografii Vaniniego.
W drugim Raimondi omawia różne nurty filozofii spotkania, wykorzystując m.in. książkę Krzysztofa Wieczorka: Dwie filozofie spotkania. Konfrontacja myśli Józefa Tischnera i Andrzej a Nowickiego, Katowice 1990 oraz streszczenie tej pracy drukowane w “Presenza Taurisanese".
W trzecim Raimondi omawia prace A. Nowickiego poświęcone różnym myślicielom włoskiego Odrodzenia, w szczególności zaś prace o Vaninim, skupiając uwagę na zastosowanej metodzie centralnych kategorii oraz na aparaturze pojęciowej stworzonej przez A. Nowickiego do badania form pośmiertnej obecności myśliciela w kulturze. Podstawowym źródłem jest tu praca A. Nowickiego: Vanini nel Seicento e gli strumenti concettuali per studiare la sua presenza nella cultura, drukowana w “Atti dell'Accademia di Scienza Morali e Politiche" Napoli 1971.
W czwartym omawia problemy policentrycznej struktury osobowości na podstawie pracy A. Nowickiego drukowanej w języku angielskim: The polycentric structure of the subject of culture (1981), wspominając przy tej okazji o pracach literackich A. Nowickiego (Ostatnia noc Vaniniego, Lampa trzydziestu spotkań, Uczeń Twardowskiego, Mozart).
W piątym Raimondi przedstawia rozwijaną przez A. Nowickiego filozofię kultury, wskazując na jej zakorzenienie w postępowych tradycjach polskiej filozofii (Grzegorz z Sanoka, Kopernik, Sebastian Fabian Klonowic, Kazimierz Łyszczyński, Stanisław Staszic, Edward Dembowski).
W szóstym omawia ateizm jako istotny składnik myśli A. Nowickiego, zwracając szczególną uwagę na pozytywne treści ateizmu.
W siódmym wspomina o licznych publikacjach, które ukazały się w Polsce w związku z 70-leciem A. Nowickiego. Omawia prace Mirosława Nowaczyka (Różnorodność jako wartość), Teresy Rzepy, Krzysztofa Wieczorka, Czesława Gryki i Mariana Skrzypka.
W ósmym podejmuje próbę periodyzacji twórczości filozoficznej A. Nowickiego, omawiając książkę Spotkania \v rzeczach (1991), pracę Come l'uom s'eterna, drukowaną w księdze pamiątkowej ku czci prof. Cleta Carbonary, referat wygłoszony na Kongresie Filozofii Włoskiej w Pawii o przekształcałności tekstów filozoficznych i referat o ergantropii wygłoszony na Zjeździe Filozoficznym w Krakowie (listopad 1987).
W dziewiątym próbuje włączyć to, co określa mianem “la filosofia nowickiana" w szerszy kontekst dramatycznych dziejów Polski XX wieku (wojna, stalinizm, walka o reformy, stan wojenny, pierwsze lata demokracji parlamentarnej).
Pisząc swoją książkę Raimondi oparł się także na licznych publikacjach A. Nowickiego drukowanych w “Presenza Taurisanese", zwłaszcza na kolejnych odcinkach autobiografii La mia vita, la mia nazione, w której A. Nowicki omawia swoją fascynację różnymi językami, alfabetami, pismem chińskim i swoje zakorzenienie w polskiej muzyce, polskim malarstwie.polskiej poezji i filozofii.
s
Marian Skrzypek
